Rajdy samochodowe od zawsze przyciągały uwagę miłośników motoryzacji swoją dynamiką, technicznym zaawansowaniem i nieprzewidywalnością. Jest to także sport z bogatą historią, w której wielokrotnie pojawiały się samochody na tyle niezwykłe, że na stałe zmieniły oblicze rywalizacji i zyskały miano legend.
W artykule przyglądamy się najbardziej ikonicznym z nich.
Poznaj więc najlepsze samochody rajdowe, które nie tylko zdobywały tytuły i ustanawiały rekordy, ale także inspirowały kolejne pokolenia kierowców i inżynierów. Od Lancii Delta HF, przez Audi Sport Quattro S1, po Peugeot 205 T16 i Mitsubishi Lancer Evolution — każde z przedstawionych w tekście aut odegrało kluczową rolę w kształtowaniu historii rajdów samochodowych.
Contents
Lancia Delta HF
Lancia Delta HF (i późniejsza HF Integrale) zapisała się w historii sportu jako jedna z najbardziej udanych rajdówek wszechczasów, zdobywając 46 pierwszych miejsc na podium w ciągu zaledwie sześciu sezonów. Lancia triumfowała w mistrzostwach konstruktorów czterokrotnie, a jej kierowcy dwukrotnie sięgali po najwyższe laury w klasyfikacji indywidualnej.
Po likwidacji grupy B marka kontynuowała swoje sukcesy w Grupie A, choć z czasem jej dominacja ustąpiła miejsca konkurentowi z Francji — Citroënowi. Mimo to Lancia zdołała stworzyć jedne z najbardziej pożądanych hot hatchbacków na świecie.
Pierwsza generacja Delty ujrzała światło dzienne w 1979 roku i była owocem współpracy z renomowanym projektantem Giorgetto Giugiaro. Samochód wyróżniał się kompaktową, dwubryłową konstrukcją o geometrycznej, trapezoidalnej sylwetce i szybko zdobył uznanie, zdobywając tytuł Europejskiego Samochodu Roku 1980.
Delta zyskała jeszcze większą popularność w 1986 roku, kiedy wprowadzono wersję HF 4WD z napędem na wszystkie koła. W kolejnym roku pojawił się także usprawniony wariant Integrale wyposażony w turbodoładowany silnik ośmiozaworowy o pojemności 2,0 litra i mocy 185 KM, co zapewniało niesamowite osiągi i precyzję prowadzenia.
Mimo że produkcja Delty zakończyła się w 1999 roku, Lancia postanowiła wskrzesić model dziewięć lat później podczas Geneva Motor Show.
Nowa Delta nie przypominała jednak swojego legendarnego poprzednika. Straciła swój agresywny, surowy charakter, co odbiło się na jej popularności. W Polsce od 2008 do 2015 roku sprzedano jedynie 1035 egzemplarzy, co jasno wskazuje, że model nie powtórzył sukcesu pierwowzoru.
Lancia Stratos
Zaprezentowana w 1973 roku Lancia Stratos to samochód o ekscentrycznym designie, który bardziej przypominał egzotyczny koncept, niż typową rajdówkę. Wyjątkowa sylwetka z charakterystycznym, klinowatym nadwoziem budziła jednak podziw i zainteresowanie.
W 1974 roku model uzyskał homologację jako pretendent do grupy 4 w Rajdowych Mistrzostwach Świata, po tym jak rok wcześniej rozpoczęto produkcję ok. 500 egzemplarzy. Obecnie Stratos jest jednym z najrzadszych rajdowych modeli, dzięki czemu zyskał status białego kruka.
Podobnie jak wersja drogowa (Stradale), Lancia Stratos była wyposażona w silnik Dino 2,4L V6 produkcji Ferrari. Osiągał on 265 KM w wersji 12-zaworowej i imponujące 320 KM w wariancie 24-zaworowym. Jednak ze względu na regulacje grupy 4 do zawodów dopuszczono tylko słabszą wersję.
Mimo to Stratos okazał się niezwykle skuteczny na rajdowych trasach. Kierowcy tacy jak Sandro Munari i Björn Waldegård triumfowali za jego kierownicą, zdobywając mistrzostwa rajdowe trzy lata z rzędu (1974, 1975, 1976). Lancia Stratos zdominowała także odcinki specjalne lat 70., błyszcząc szczególnie jasno w Rajdzie Monte Carlo.
Audi Sport Quattro S1
Audi Sport Quattro S1 zadebiutowało na Rajdzie Finlandii w sierpniu 1985 roku. Jest to samochód, który nie tylko wyprzedzał swoje czasy, ale wręcz definiował nową erę w rajdach. Dzięki wielu innowacyjnym rozwiązaniom niemieckiego producenta model stał się prawdziwą ikoną motorsportu.
Sercem Audi Sport Quattro S1 była wzmocniona, pięciocylindrowa jednostka napędowa R5, która początkowo produkowała imponujące 470 KM. Jednak dzięki zastosowaniu turbosprężarki z systemem recyrkulacji powietrza (redukującym turbo lag) rzeczywista moc silnika przekraczała nawet 500 KM.
Taka konfiguracja zapewniała niesamowite osiągi, które na tamte czasy były wręcz niewyobrażalne.
Dzięki ulepszonemu silnikowi, redukcji masy, poprawionej aerodynamice oraz napędowi na cztery koła (AWD), Audi Sport Quattro S1 rozpędzał się do 100 km/h w zaledwie 3,1 sekundy. Przypominamy, że były to lata 80., co czyni ten wynik jeszcze bardziej imponującym.
Co ciekawe, na niektórych rajdach pojazd był wyposażony w eksperymentalną wersję dwusprzęgłowej automatycznej skrzyni biegów — technologię, która jest dziś powszechnie znana jako DSG lub PDK i stosowana przez nowoczesne rajdowe samochody.
Audi Sport Quattro S1 to jednak nie tylko liczby i technologia. To także historia ludzi, którzy za jego kierownicą osiągali niebywałe sukcesy.
Jedną z najbardziej znanych postaci związanych z samochodem była Michele Mouton, „Pierwsza Dama Rajdów”. W 1982 roku, prowadząc Audi Quattro, Mouton zdobyła tytuł wicemistrzyni świata w Grupie B, stając się legendą i inspiracją dla wielu przyszłych pokoleń kierowców.
Subaru Impreza S3 WRC
Subaru Impreza S3 WRC na stałe zapisało się w historii rajdów, co w dużej mierze zawdzięcza charakterystycznemu, niebiesko-żółtemu malowaniu i niezapomnianym załogom. Debiutujący w 1997 roku model był pierwszą Imprezą w specyfikacji WRC.
Był to także czas, gdy Colin McRae zajmował stanowisko głównego kierowcy zespołu.
Impreza S3 WRC była następczynią modelu 555 i powstała w odpowiedzi na modernizację zasad i formatu WRC przez FIA. Nowe regulacje dawały zespołom większe pole manewru w kwestii szerokości samochodów, geometrii zawieszenia, aerodynamiki oraz modyfikacji silnika, co inżynierowie skrzętnie wykorzystywali.
Subaru wprowadziło do samochodu m.in. nowe wałki rozrządu i komory spalania, co przełożyło się na imponującą moc 310 KM.
Chociaż McRae osiągał największe osobiste sukcesy za kierownicą modeli Legacy oraz Impreza 555, S3 WRC też zasługuje na uwagę ze względu na zaciętą rywalizację Szkota z Tommim Mäkinenem z Mitsubishi. Mimo że Colin nigdy nie zajął pierwszego miejsca w klasyfikacji WRC w tym modelu, jego występy wystarczyły, aby „es trójka” stała się kultowym autem.
Warto dodać, że Subaru Impreza w różnych specyfikacjach zdobyła aż 162 tytuły mistrzowskie na całym świecie. Jednak to właśnie S3 WRC, dzięki swojemu designowi, dźwiękowi silnika typu bokser oraz sukcesom stało się najbardziej ikoniczną wersją modelu.
Trzy mistrzostwa świata w kategorii producentów i trzy korony dla kierowców zbudowały wizerunek Imprezy S3 WRC jako jednego z najskuteczniejszych pojazdów, jeśli chodzi o auta rajdowe.
Sprawdź osobiście możliwości tego niezwykłego modelu dzięki ofercie Jazda Subaru Impreza WRX.
Fiat 131 Abarth
Fiat 131 Abarth był produkowany w latach 1976-1980 i osiągnął znaczące sukcesy w Rajdowych Mistrzostwach Świata. Zdobył trzy tytuły mistrza świata producentów (1977, 1978, 1980) i dwa tytuły dla kierowców, wygrywając 16 rajdów i pięciokrotnie odnotowując hat-trick.
Sukces ten był wynikiem przemyślanej konstrukcji oraz współpracy Fiata, Abartha i Bertone.
Studio Bertone odpowiadało w tym zestawieniu za stylizację modelu, którego nadwozie zmodernizowano poprzez wprowadzenie szerszych nadkoli, spoilera przedniego zderzaka i dodatkowych wlotów powietrza. Z kolei masę pojazdu zmniejszono dzięki zastosowaniu włókna szklanego w niektórych elementach konstrukcji oraz zastąpieniu bocznych i tylnych szyb pleksiglasem.
Poza tym samochód wyposażono w hamulce tarczowe oraz niezależne zawieszenie z kolumnami MacPhersona. Zmodernizowano także silnik, który początkowo miał 2,0 litra pojemności i wytwarzał 140 KM. Po ulepszeniach stał się on jednostką napędową o mocy 225 KM, a później 245 KM (bez turbo!), co nawet dziś robi wrażenie.
Co ciekawe, Fiat 131 był początkowo samochodem rodzinnym, który niezbyt nadawał się do rajdów. Jego modyfikację do sportowej wersji utrudniał również tylny napęd (wtedy jedyny w ofercie producenta). Jednak inżynierzy w końcu dopięli swego, czego dowodzą liczne sukcesy modelu.
Peugeot 205 T16
Peugeot 205 T16 to jedna z najbardziej ikonicznych rajdówek Grupy B, wyposażona w centralnie umieszczony silnik z turbosprężarką i napęd na obie osie. Za kierownicą modelu zasiadali tak legendarni kierowcy, jak Ari Vatanen, Timo Salonen oraz Juha Kankkunen.
W latach 1985-1986 Peugeot dominował na rajdowych trasach, zdobywając mistrzostwa konstruktorów i kierowców. Samochód mógłby nawet stać się jedną z najbardziej utytułowanych rajdówek w historii, gdyby nie późniejsza likwidacja Grupy B.
Peugeot 205 T16, mimo skromniejszej stylistyki w porównaniu do konkurencji, krył w sobie potężny, ponad 400-konny silnik o pojemności 1,8 litra. W połączeniu z konstrukcją z nisko położonym środkiem ciężkości i centralnym umiejscowieniem zapewniał on fantastyczne osiągi.
Model zadebiutował w 1984 roku na Rajdzie Korsyki i szybko zyskał reputację innowacyjnej maszyny, której Audi Quattro nie mogło dorównać pod względem nowoczesności.
Po likwidacji Grupy B (spowodowanej tragicznym wypadkiem Henri Toivonena i Sergio Cresto) Peugeot nie zrezygnował z udanego projektu. Zdobyte doświadczenia wykorzystano bowiem do stworzenia wersji 205 T16 przeznaczonej do rajdu Paryż-Dakar.
Zmodyfikowane do jazdy w trudnym terenie Peugeoty triumfowały w tej imprezie w latach 1987-1988, potwierdzając swoją wszechstronność i niezawodność.
Mitsubishi Lancer Evolution
W późnych latach 90-tych Mitsubishi Lancer Evolution stał się równie rozpoznawalnym autem rajdowym, co jego główny konkurent — Subaru Impreza. Japońscy producenci rywalizowali nie tylko pod względem technicznym, ale również osobowym.
Popularność Lancera Evo w dużej mierze wynikała bowiem z sukcesów Tommiego Mäkinena. Stanowił on wtedy siłę, z którą każdy musiał się liczyć.
Legendarny Mäkinen zdobył za kierownicą Lancera cztery tytuły mistrzowskie w klasyfikacji kierowców w latach 1996-1999. Z kolei w klasyfikacji konstruktorów Mitsubishi triumfowało raz, w 1998 roku.
Konkurencja stawiała w tym czasie na bardziej zaawansowane specyfikacje WRC, które oferowały większe możliwości modyfikacji. Z kolei sukces Mitsubishi wynikał ze sprawdzonej i niezawodnej konstrukcji oraz z talentu kierowcy.
Połączenie to sprawiło, że Tommi Mäkinen odniósł w Lancerze Evolution 22 ze swoich 24 zwycięstw w WRC.
Model zadebiutował jako auto przeznaczone na rynek japoński, wyposażone w turbodoładowany silnik benzynowy DOHC o pojemności 2 litrów. Jego trzecia generacja, którą jeździł Mäkinen, powstała w 1995 roku i oferowała imponującą moc 273 KM.
Lancer Evolution cieszył się też ogromnym powodzeniem, czego dowodzi fakt, że w ciągu jednego roku sprzedał się w liczbie ponad 7000 sztuk. Jego ostatnia wersja, Evo X, była produkowana do 2016 roku.
Dzięki ofercie Jazda Mitsubishi Lancer EVO X możesz osobiście sprawdzić, jak jeździ się tym legendarnym samochodem.
Podsumowanie
Historia obfituje w niezapomniane rajdowe auta, które na stałe zapisały się w annałach motoryzacji. Subiektywną listę najciekawszych z nich opisaliśmy w artykule.
Od ikonicznej Lancii Delta HF i Stratos, przez innowacyjne modele Audi Sport Quattro S1. Subaru Impreza S3 WRC i Fiat 131 Abarth, po legendarnego Peugeota 205 T16 i dynamicznego Mitsubishi Lancer Evolution — każdy z tych samochodów odegrał kluczową rolę w rozwoju sportów motorowych.
Sukcesy na trasach, osiągnięcia kierowców i zaawansowane rozwiązania techniczne uczyniły wymienione modele nie tylko maszynami wyścigowymi, ale również symbolami motoryzacyjnego postępu i sportowej rywalizacji. Dzięki nim rajdy samochodowe stały się widowiskiem, które do dziś fascynuje miliony fanów na całym świecie.
