System Start-Stop w samochodzie: Jak działa, jak go wyłączyć w aucie i czy w ogóle to robić?

System Start-Stop w samochodach można kochać albo nienawidzić, ale raczej nikt nie przechodzi obok niego obojętnie. Ba! Ilość internetowych porad odnośnie jego wyłączenia wskazuje, że większość kierowców zalicza się do grupy “hejterów”.

Czy słusznie? Co jeśli Start-Stop zbiera złą prasę pomimo korzyści, które oferuje?

Temu przyjrzymy się w artykule. Dowiesz się, czym jest Start-Stop, jak działa i jakie są jego mocne oraz słabe strony. Ponadto przyjrzymy się kilku alternatywnym technologiom, które mają ten sam cel, ale osiągają go w nieco inny sposób.

Jak działa funkcja Start-Stop?

Funkcja Start-Stop w samochodzie działa w bardzo prosty sposób. System wykrywa, kiedy pojazd zatrzymuje się i automatycznie wyłącza silnik, a następnie uruchamia go ponownie po naciśnięciu sprzęgła.

Technologia powstała w celu zmniejszenia ilości zanieczyszczeń powodowanych przez auta, ze szczególnym uwzględnieniem emisji uwalnianych do atmosfery, gdy samochody osobowe i dostawcze pracują na biegu jałowym lub utknęły korku.

Podczas jazdy w zatłoczonych obszarach miejskich bardzo często zdarza się, że stoimy w miejscu — niezależnie od tego, czy przyczyną są światła, czy ciąg samochodów. Chociaż w takiej sytuacji sensowne jest wyłączanie silników, ludzie bardzo rzadko to robią.

Właśnie tutaj pomaga czujnik Start-Stop, który automatycznie robi to za nas. W efekcie generuje mniej zanieczyszczeń i oszczędza paliwo.

Zasada działania

Funkcja Auto Start-Stop jest całkowicie automatyczna i działa poprzez wykrywanie braku ruchu pojazdu. Gdy system odnotuje, że pedał hamulca jest wciśnięty, a samochód nie ma biegu, jednostka sterująca silnika (ECU) odetnie paliwo i zapłon.

W odwrotną stronę działa to podobnie.

Gdy będziesz gotowy do ponownego ruszenia i puścisz pedał hamulca, a następnie wrzucisz bieg lub wciśniesz pedał gazu, system Start-Stop wyśle do samochodu komunikat o konieczności uruchomienia silnika. Technologia z zasady działa płynnie, aby nie ograniczać komfortu jazdy.

Dodatkowym plusem jest fakt, że jeśli kupisz samochód z opcją silnik Start-Stop, w każdym momencie możesz wyłączyć tę funkcję.

Zalety systemu Start-Stop

System Start&Stop ma kilka istotnych zalet. Każdą z nich opisujemy poniżej.

Mniejsze zanieczyszczenie środowiska

Bezczynny samochód nadal emituje dwutlenek węgla, co jest całkowicie bezcelowe, gdy pojazd stoi. Chociaż postój może trwać tylko kilka minut, każda redukcja zanieczyszczeń pomaga.

Gdyby wszystkie pojazdy korzystały z technologii Start-Stop, przyczyniłoby się to do znacznego zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, które stają się poważnym problemem w wielu miastach.

Oszczędność paliwa

Może system nie zapewni ogromnej oszczędności na paliwie, ale wedle badań ogranicza spalanie od kilku do nawet kilkunastu procent! Z czasem przekłada się to na znacznie niższe rachunki za tankowanie.

Cichsze samochody

Gdy samochód stoi nieruchomo, dzięki technologii Start-Stop silnik się wyłączy. W efekcie pojazd nie będzie tak głośny. Ma to ogromne znaczenie w miejscach o natężonym ruchu, gdzie zanieczyszczenie hałasem jest bardzo wysokie.

Wydajniejszy akumulator

Akumulatory w samochodach z systemem Start-Stop powstały specjalnie z myślą o zwiększonym zapotrzebowaniu na energię, które wynika z dodatkowej funkcji. Oznacza to, że są bardziej wytrzymałe i wydajne.

Zdarza się, że ich żywotność bywa dwa, a nawet trzy razy wyższa od tradycyjnych akumulatorów.

Wady systemu Start-Stop

Jak każda technologia, tak również system engine Auto Stop-Start ma swoje wady. Oto najważniejsze z nich:

Mniejszy komfort jazdy dla niektórych

Nie wszystkim podoba się regularne wyłączanie i włączanie silnika podczas postojów, dlatego wiele osób nie przepada za funkcją Start-Stop. Zrozumienie jej działania i pełne zaufanie systemowi zwykle zajmuje trochę czasu.

Nie pomaga fakt, że Start-Stop bywa funkcją irytującą i niewygodną. Zdarza się, że silnik gaśnie w nieodpowiednich momentach, np. podczas przełączania z biegu wstecznego na jazdę do przodu.

Auta z automatyczną skrzynią biegów mają najwięcej problemów z niepożądanym odcinaniem zapłonu przez komputer pokładowy.

Koszt wymiany podzespołów bywa wysoki

Technologia Start-Stop wymaga wydajnych podzespołów. Co prawda żywotność komponentów nie powinna być krótsza niż w standardowym samochodzie, ale ich cena prawdopodobnie będzie wyższa.

Przekłada się to również na wyższy koszt zakupu auta.

Zwiększone zużycie akumulatora i rozrusznika

Jako że system Start-Stop w samochodzie często wyłącza i ponownie uruchamia silnik, może prowadzić do większego obciążenia akumulatora i rozrusznika, co prowadzi do ich szybszego zużycia. Przekłada się to na większe koszty eksploatacji i konserwacji.

Co prawda samochody z systemem Start-Stop powstają z myślą o efektywnym wykorzystywaniu tej funkcji, ale fakt pozostaje faktem.

Ograniczona skuteczność w niektórych warunkach jazdy

Oszczędności wynikające z technologii Start-Stop są najbardziej widoczne w warunkach miejskich, gdzie pojazd często zatrzymuje się i rusza. Funkcja nie będzie miała tak dużego wpływu na redukcję spalania podczas jazdy autostradą.

Czy system Start-Stop się opłaca i jak wpływa na akumulator?

System Start-Stop opłaca się pod tym względem, że w sytuacjach postoju z silnikiem pracującym na biegu jałowym (takich jak duży ruch uliczny lub oczekiwanie na zmianę świateł), system pozwala zaoszczędzić tyle paliwa, ile auto zużyłoby podczas stania w miejscu.

Poziom redukcji spalania jest często kwestionowany i zależy prawie całkowicie od rodzaju jazdy.

Oczywiście dłuższy czas postoju oznacza większą oszczędność paliwa. Jednak istnieją sytuacje, w których Start-Stop nie zadziała, np. jeśli silnik jest zimny, system jest mniej skłonny do interwencji, aby umożliwić pełne rozgrzanie.

Funkcja może również nie wyłączyć silnika, jeśli uzna, że poziom naładowania akumulatora spadł poniżej bezpiecznego poziomu. W niektórych samochodach Start-Stop nie zadziała także wtedy, gdy kierowca odepnie pasy bezpieczeństwa lub włączy klimatyzację. 

Jednak nie zapominajmy, że system powstał też w celu zmniejszenia emisji spalin w obszarach miejskich, gdzie istnieje większe prawdopodobieństwo dłuższego postoju. Dlatego oprócz korzyści w postaci oszczędności dla kierowców, Start-Stop ma także pozytywny wpływ na środowisko.

Chociaż prawdą jest, że dodatkowe funkcje (np. klimatyzacja i radio) będą powoli rozładowywały akumulator przy wyłączonym silniku, producenci pomyśleli także o tym. Dlatego komputery pokładowe wiedzą, ile energii znajduje się w akumulatorze i mogą dostosować technologię Start-Stop odpowiednio do sytuacji.

Jeśli elektronika wykryje, że poziom naładowania baterii może być niewystarczający do ponownego uruchomienia silnika, nie wyłączy go.

Ponadto w wielu samochodach z funkcją Start-Stop akumulator ma większą pojemność, więc jego rozładowanie trwa dłużej. Zaś rozrusznik jest bardziej wytrzymały, aby sprostać dodatkowemu obciążeniu.

Inżynierowie wprowadzili także zmiany w systemie zarządzania pracą silnika, aby mógł szybciej uruchomić się ponownie.

Najbardziej zauważalną wadą używania funkcji Start-Stop jest fakt, że prawdopodobnie więcej wydasz na nowy akumulator. Co prawda nie będziesz musiał wymieniać go częściej, ale nie obejdzie się bez instalacji tego samego (lub podobnego) modelu.

Oznacza to, że w przypadku małych i średnich samochodów zazwyczaj potrzebny będzie akumulator o zwiększonej pojemności (EFB), podczas gdy większe pojazdy będą wymagały akumulatora z absorpcyjną matą szklaną (AGM).

Tradycyjna bateria kwasowo-ołowiowa szybko ulegnie awarii i może spowodować uszkodzenia w samochodzie z systemem Start-Stop.

Jak wyłączyć system Start-Stop na stałe?

Mimo że możesz wyłączyć system Start-Stop w aucie, żadna marka nie pozwala zrobić tego permanentnie.

Aby tymczasowo zastopować funkcję, kliknij przycisk Start-Stop w samochodzie. Znajduje się obok dźwigni zmiany biegów. Pamiętaj jednak, że nie będziesz w stanie trwale rozwiązać problemu, ponieważ przy następnym uruchomieniu silnika funkcja automatycznie włączy się ponownie.

Tym sposobem system został wymuszony na konsumentach przez firmy motoryzacyjne.

Na szczęście na rynku wtórnym istnieją eliminatory, które umożliwiają wyłączenie Start-Stop na stałe. Jeśli z niego nie korzystasz lub po prostu nie możesz znieść tej funkcji, wiedz, że modyfikacja jest łatwa do przeprowadzenia.

W serwisach, które zajmują się elektroniką pojazdów, zapłacisz za tę usługę ok. 100-200 zł. Jeśli masz nowe auto i boisz się je modyfikować ze względu na gwarancję, zawsze możesz skorzystać z wybranych punktów ASO, gdzie również możliwa jest dezaktywacja systemu Start-Stop. Jednak (jak zapewne się domyślasz) cena będzie wyższa — nawet trzykrotnie!

Jak działa Start-Stop w samochodach z silnikiem diesla?

Start-Stop w dieslu działa w ten sam sposób. Jednak ze względu na wyższy stopień sprężania do uruchomienia jednostki wysokoprężnej potrzeba znacznie więcej CCA (amperów rozruchowych na zimno) w akumulatorze w porównaniu z silnikiem benzynowym. Oprócz większego akumulatora potrzebny jest również (z tych samych powodów) znacznie większy rozrusznik.

Łącząc to wszystko razem ktoś może postawić tezę, że Start-Stop w silniku diesla jest całkowicie nietrafionym pomysłem. 

Oszczędności w zużyciu paliwa prawdopodobnie nie są warte dodatkowego zużycia akumulatora, rozrusznika i — co najważniejsze — silnika. Zwłaszcza, jeśli weźmiemy pod uwagę wstrząsy i grzechotanie, które pojawiają się przy aktywacji funkcji Start-Stop.

Właściciele aut z jednostką wysokoprężną donoszą również, że Start-Stop silnika w wielu przypadkach w ogóle się nie aktywuje, ponieważ akumulator potrzebuje ciągłego ładowania.

Dlatego pojawia się pytanie, po co w ogóle system Start-Stop diesel?

Jednak musimy zaznaczyć, że nowoczesne silniki wysokoprężne są zaprojektowane tak, aby radzić sobie z dodatkowym obciążeniem. Wielu producentów wdrożyło środki mające na celu złagodzenie negatywnego wpływu częstego uruchamiania i zatrzymywania. Oznacza to, że wpływ Start-Stop na żywotność układu może nie być tak poważny, jak wcześniej sądzono.

Alternatywne rozwiązania i funkcje związane z oszczędzaniem paliwa w aucie

System Auto Start-Stop nie jest jedyną nowoczesną technologią, która redukuje zużycie paliwa. Na rynku motoryzacyjnym znajdziesz wiele innych rozwiązań dążących do tego samego celu.

Poniżej przedstawiamy kilka z nich:

Technologia hybrydowa

Połączenie energii elektrycznej z konwencjonalną technologią spalania paliwa jest kolejnym nowym sposobem, jaki producenci znaleźli na oszczędność.

Zazwyczaj konwencjonalne hybrydy są tańsze, niż ich odpowiedniki typu plug-in. Jednak na korzyść tych drugich przemawia coś jeszcze. Plug-in pozwala na przejechanie od 30 do 80 km w trybie EV, zanim włączy się silnik spalinowy.

Teoretycznie — jeśli dojazdy do pracy są wystarczająco krótkie — sporo czasu minie, zanim zawitasz na stację benzynową.

Przekładnie bezstopniowe

Producenci samochodów zwracają się także ku przekładniom bezstopniowym (CVT), aby zwiększyć oszczędność paliwa. Wynika to z faktu, że utrzymują one obroty silnika na stałym poziomie. W ten sposób maksymalizują wydajność.

Choć na papierze wygląda to świetnie, z przekładniami CVT wiążą się pewne problemy z prowadzeniem. Kierowcy mogą doświadczać głośnej pracy układu, gdy skrzynia biegów utrzymuje obroty silnika w najbardziej efektywnej części pasma momentu obrotowego.

Inną wadą jest „gumowe” przyspieszenie, w którym samochód wydaje się mieć trudności z dogonieniem mocy silnika.

Producenci rozwiązali niektóre z tych problemów, wprowadzając sztuczne stopnie (takie jak biegi, którymi można sterować za pomocą łopatek). Umożliwia to kierowcy wybór bardziej normalnego zakresu obrotów, aby dopasować go do prędkości pojazdu.

Oszczędny tryb “żeglowania/szybowania”

Kierowcy z manualną skrzynią biegów czasem jeżdżą w trybie neutralnym, aby oszczędzać paliwo. Producenci zaczynają naśladować to podejście, odłączając silnik od skrzyni biegów, gdy noga jest zdjęta z pedału gazu.

Pozwala to jednostce napędowej spaść do oszczędnego biegu jałowego i nie obciążać auta, co umożliwia swobodniejszą jazdę.

Jednak jest również minus. To, co zyskujesz na oszczędności paliwa, tracisz na zdolności wykorzystywania silnika do hamowania. Dlatego wiele osób odnotowuje szybsze zużycie hamulców w pojazdach wyposażonych w tę technologię.

Inteligentny tempomat

Coraz więcej pojazdów oferuje inteligentny lub adaptacyjny tempomat, który podąża za ruchem ulicznym — nawet w scenariuszach zatrzymywania się i ruszania. Funkcja sama w sobie jest oszczędna, ponieważ bardziej konsekwentnie kontroluje prędkość pojazdu, niż prawa stopa.

Do wysokiej klasy samochodów wprowadza się również bardziej zaawansowane rozwiązania. Jednym z nich jest system nawigacji oparty na terenie, który przewiduje zakręty i wzniesienia, po czym odpowiednio dostosowuje do nich prędkość pojazdu. Oznacza to płynniejsze dodawanie mocy i hamowanie, a w rezultacie większą oszczędność paliwa.

Podsumowanie

Jak widzisz, korzystanie z systemu Start-Stop ma swoje wady i zalety. Wśród pierwszych najbardziej zauważalna jest oszczędność paliwa (choć w wielu przypadkach symboliczna) oraz pozytywny wpływ na środowisko.

Natomiast jeśli chodzi o wady, kierowcy obawiają się przede wszystkim nadmiernego zużycia komponentów jednostki napędowej i akumulatora. Strach jest uzasadniony, ponieważ wedle wyliczeń system Start-Stop uruchamia i gasi silnik nawet 10 razy częściej w ciągu swojego życia.

Standardowy pojazd startuje średnio 50 tys. razy, zanim trafi na złom. W przypadku auta z systemem Start-Stop liczba ta wzrasta do (bagatela) 500 tys. uruchomień!

Co prawda istnieje wiele nowoczesnych rozwiązań, które redukują wpływ tak częstego rozruchu na układ napędowy, ale fakt pozostaje faktem. Nie dziwi więc, że wielu kierowców szuka sposobu na wyłączenie systemu Start-Stop w aucie.