Jesteś kierowcą samochodu? Miłośnikiem sportowych pojazdów? Interesujesz się motoryzacją a może chcesz pogłębić swoją wiedzę w temacie technologii użytej do produkcji? Jeżeli chociaż na jedno z tych pytań odpowiedziałeś twierdząco, to dobrze trafiłeś! Dzięki temu poradnikowi dowiesz się czym jest kontrola trakcji i czy ESP jest potrzebne w każdym aucie. Często nieodłącznym elementem jest również automatyczna stabilizacja jazdy, dlatego poruszymy również temat tego, co to jest ASR w samochodzie. Wszystko zostanie przedstawione na przykładach aut, które znajdziecie w ofercie naszej strony www.go-racing.pl. Zapraszamy do zapoznania się z artykułem.
Contents
ESP – co to znaczy?
Electronic Stability Program to w prostym tłumaczeniu elektroniczny program stabilizacji, stabilizacji toru jazdy, który pokonuje samochód. Uruchamiany automatycznie, w momencie gdy czujnik wykryje ryzyko wyślizgnięcia się z zakrętu. Nie każdy producent używa skrótu ESP, spotkać można również takie określenia jak VSC (Vehicle Stability Control), DSC (Dynamic Stability Control) czy VDC (Vehicle Dynamic Control). Wszystkie te skróty to te same, zamienne nazwy dla systemu ESP a różnice wynikają z tego, że producenci używają własnych, unikalnych nazw dla swoich mechanizmów.
Co to jest ESP w samochodzie?
ESP w samochodzie to układ, który wspomaga jazdę w trudnych warunkach, ale również zapewnia bezpieczeństwo podczas codziennej jazdy. Bazuje na dwóch mikrokomputerach, które przetwarzają dane z wielu czujników i danych takich jak:
- czujniki systemu ABS (układ zapobiegający blokowania kół podczas hamowania)
- kąta skrętu kierownicy
- ciśnienia płynu hamulcowego
- momentu obrotowego przenoszonego na koła
- przełożenia skrzyni biegów
- przyspieszenia pojazdu
- prędkości jaką pojazd się porusza
- masy pojazdy
Odpowiadając na pytanie, co to jest ESP w samochodzie, można śmiało powiedzieć, że to rozbudowany system, gwarantujący utrzymanie pojazdu w odpowiednim dla niego torze jazdy. Do jego prawidłowego działania wykorzystuje się inne elementy składowe takie jak np. układy ABS i ASR, jednak to ESP przejmuje kontrolę podczas poślizgu na zakręcie i wysyła „polecenia” aby ustabilizować tor jazdy.
Co to jest ASR w samochodzie?
ABS większości osób jest znany przynajmniej z nazwy, a tym którym nie to pokrótce wyjaśniamy – to element układu hamulcowego, który odpowiada za blokadę kół podczas hamowania. ABS jest również elementem większego systemu ESP, zmniejsza ryzyko utraty panowania nad pojazdem. ASR to natomiast system kontroli trakcji, którego głównym celem jest zminimalizowanie poślizgu podczas przyspieszania. Najechanie jednym kołem na śliską nawierzchnię lub kałużę doprowadzi do jego szybszego obrotu, a w efekcie samochód utraci przyczepność. Aby temu zapobiec wykorzystuje się system ASR, który w takiej sytuacji przenosi moment obrotowy na drugie koło, tak aby oś napędowa rozpędzała się równomiernie. Mechanizm ten wpływa również na zmniejszenie użycia opon i paliwa, ale przede wszystkim pełni funkcję podwyższenia bezpieczeństwa.
Jak działa ESP?
Skoro już wiemy co to jest ESP, to należy jeszcze wyjaśnić jego dokładne działanie. Mikrokomputery, o których wspomniano wyżej, analizują i obliczają wszystkie sygnały, które spływają z czujników umieszczonych w różnych miejscach. Jeżeli wykryją zagrożenie wpadnięcia w poślizg, przejmują „dowodzenie” i wysyłają polecenia do kół, aby zminimalizować ryzyko wypadnięcia z trasy. W zależności czy mamy do czynienia z nadsterownością czy podsterownością – blokowane są inne, odpowiednie koła.
- Nadsterowność – samochód zaczyna obracać się wokół własnej osi, ESP wysyła sygnał na przednią oś i kilkukrotnie w ciągu sekundy blokuje koła
- Podsterowność – przód samochodu traci przyczepność, ESP blokuje tylne koła aby ten mógł wykonać obrót wokół własnej osi i wrócić na odpowiedni tor jazdy
Oprócz blokowania odpowiednich kół, wysyłany jest także sygnał do silnika, aby ten zmniejszył moment obrotowy, co obniży przełożenie siły na oś, która wpadła w niekontrolowany poślizg.
Czy ESP jest potrzebne?
Już wiemy co to znaczy ESP, rozwiążemy teraz zagadkę jego pożyteczności. Wiele samochodów daje kierowcy wybór, podczas jazdy można za każdym razem zdecydować o słuszności jego działania i według aktualnych potrzeb, wyłączyć lub włączyć kontrolę trakcji. Dla bezpieczeństwa, podczas jazdy ulicami miast warto korzystać z tej możliwości, aby nie stwarzać niebezpieczeństwa i unikać sytuacji ryzykownych. ESP nie sprawdzi się natomiast podczas sportowej jazdy na torze. System elektronicznej kontroli trakcji uniemożliwi bowiem wykonywanie kontrolowanych poślizgów, obrotu wokół własnej osi oraz ograniczy prędkość podczas pokonywania zakrętów. W zależności od modelu samochodu każdorazowo decyzja podejmowana jest indywidualnie przed przystąpieniem do jazdy. Aby to zobrazować przedstawimy realne przykłady.
Ferrari F430
Ferrari to wręcz ikona motoryzacji, a F430 to jej najpopularniejszy model, cieszący się dużym zainteresowaniem wśród miłośników czterech kółek. W ofercie posiadamy jazdę za kierownica i jako pasażer na wybranym torze wyścigowym w Polsce. Ferrari wyposażone jest w 4,3 litrowy silnik, który generuje moc 490 koni mechanicznych. Taka siła potrzebuje wsparcia w zakresie stabilności pojazdu na drodze. Producenci chcąc obniżyć masę własną pojazdu, nie uzbroili go w napęd na wszystkie koła, wykorzystując elektroniczny mechanizm różnicowy, który jest scalony z ESP. Czy ESP jest potrzebne, zadecyduje kierowca przed przystąpieniem do jazdy, bowiem Ferrari F430 posiada możliwość jego włączenia i wyłączenia. Jeżeli za kierownicą zasiądzie osoba początkująca, warto aby skorzystała z dodatkowego zabezpieczenia kontroli toru jazdy, podczas pokonywania zakrętów. Doświadczeni kierowcy, którzy zawodowo uprawiają sportową jazdę często wyłączają ESP, które ogranicza efektowną jazdę w kontrolowanym poślizgu.
Subaru Impreza WRX
W przeciwieństwie do Ferrari, Subaru stworzone zostało do zupełnie innego stylu jazdy. Subaru Impreza WRX to przede wszystkim samochód przeznaczony do rajdów a potwierdzeniem tych słów są liczne wydarzenia, w których brał udział, takich jak: Colin McRae, Rajd Nowej Zelandii, World Rally Championship i inne. Dla każdego kierowcy Subaru, najważniejsza nie jest moc a możliwość wykonywania driftu i pokonywania zakrętów „bokiem”, dlatego wiedząc co to jest ESP, żaden świadomy użytkownik nie chciałby korzystać z tego systemu w tym samochodzie. Producenci również o tym pomyśleli i nie montowali tej funkcji w tych egzemplarzach, ograniczyli się wyłącznie do ABS.
Napęd na cztery koła czy ESP?
Nie od dziś wiadomo, że napęd na cztery koła to gwarancja przyczepności do podłoża. Najczęściej mechanizm ten wykorzystywany jest przy produkcji samochodów OFF ROAD-owych, które przeznaczone są do jazdy po bezdrożach. To tam najbardziej potrzebne jest przełożenie mocy na dwie osie, tak aby z łatwością przejechać po najbardziej wymagającym terenie. Jeżeli dotarłeś do tej części artykułu, to powinieneś już wiedzieć co to jest ESP, pozostaje tylko kwestia, czy system ten jest równie przydatny co napęd na każde koło? System kontroli trakcji to zupełnie inny mechanizm, sterowany elektronicznie przez komputer, który reaguje automatycznie podczas wykrycia zagrożenia. Napęd na cztery koła to wyłącznie fizyczne przełożenie siły, nad którą kontrole posiada kierowca i to on decyduje, w którym momencie doda lub odpuści gazu, czym zwiększy lub zmniejszy moment obrotowy. Dzięki wykonanym testom wiemy, że samochody z napędem na jedną oś i włączonym systemem ESP, sprawniej radzą sobie z pokonywaniem wzniesień i stabilizacją toru jazdy, natomiast „czteronapędowce” poruszają się płynniej i szybciej. Warto jednak przetestować dwie możliwości np. podczas jazdy OFF ROAD, jednym z samochodów terenowych, które posiadamy w ofercie Go-Racing.
Jazda samochodem
Wiedząc zatem co to znaczy ESP i co to jest ASR w samochodzie, decyzja o ich słuszności zależy od sposobu użytkowania pojazdu w danym momencie. Na stronie www.go-racing.pl możesz przejrzeć ofertę i wybrać voucher na przejazd jednym ze sportowych lub terenowych samochodów, gdzie sam przekonasz się o tym jak działają te funkcje. Jazdy realizowane są na torach wyścigowych lub w przypadku OFF ROAD – na bezdrożach. W obu przypadkach nad realizacją czuwają doświadczeni kierowcy, którzy również wytłumaczą i zaprezentują działanie dostępnych systemów bezpieczeństwa.
